อุบัติเหตหรือเหตุการณ์ฉุกเฉินเป็นสิ่งที่ไม่มีผู้ใดอยากให้เกิดขึ้นทั้งนั้น อุบัติเหตุหรือเหตุฉุกเฉินบางครั้งอาจจะมีสิ่งที่เป็นตัวสร้างความเสียหาย ทั้งทรัพย์สินหรือบุคคลอย่างรุนแรง นั่นก็คือ การเกิดเหตุอัคคีภัยหรือเพลิงไหม้นั่นเอง ซึ่งเราก็มีวิธีที่จะรับมือกับเหตุเพลิงไหม้พวกนี้เช่นกัน
อุปกรณ์ที่พูดได้ว่าสำคัญที่สุดในการระงับเหตุเพลิงไหม้เบื้องต้นนั้นก็คือ อุปกรณ์ดับเพลิง ที่พวกเรามักจะเรียกติดปากว่า “ถังดับเพลิง” แต่ถ้าจะพูดให้ติดตลกหน่อยก็จะเป็น “หม้อดับเพลิง” เป็นต้น ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับเจ้าถังดับเพลิงกันก่อนว่า ทำไมถึงเป็นเครื่องมือที่สามารถดับเพลิงได้อย่างมีประสิทธิภาพและดีเยี่ยม
ถังดับเพลิงนั้น ความจริงแล้วมีมากหลากหลายประเภท โดยส่วนใหญ่แล้วจะแบ่งตามแต่ลักษณะของเพลิงไหม้ที่เกิดขึ้น ซึ่งตามหลักสากลนั้นจะแบ่งประเภทของเพลิงไหม้/ไฟออกเป็นทั้งหมด 4 ประเภท ดังต่อไปนี้
A ---> เป็นไฟที่เกิดจากของแข็ง เช่น ไม้ กระดาษ ผ้า เป็นต้น
B ---> เป็นไฟที่เกิดจากของเหลวติดไฟ เช่น น้ำมัน ก๊าซ เป็นต้น
C ---> เป็นไฟที่เกิดจากอุปกรณ์ไฟฟ้า เช่น ไฟไหม้หม้อแปลน เป็นต้น
D ---> เป็นไฟที่เกิดจากโลหะติดไฟ เช่น สารแมกนีเซียม เป็นต้น
ประเภทของเพลิงไหม้
ถังดับเพลิงที่เราจะนำมาให้ทุกคนรู้จักกันในวันนี้ คือ “ถังดับเพลิงที่เป็นแบบผงเคมีแห้ง” และ “ถังดับเพลิงผงเคมีแห้ง” ถังดับเพลิงทั้ง 2 ชนิดนี้มีคุณสมบัติที่สามารถจะดับเพลิงได้ด้วยกันทั้งหมด 3 ประเภทเชื้อเพลิง นั่นก็คือ Class A Class B และ Class C โดยประสิทธิภาพในการดับเพลิงนั้นจะขึ้นอยู่กับสิ่งที่เราเรียกว่า “Fire rating” โดยประกาศของกฎกระทรวงตามพระราชกิจจานุเบกา เรื่อง “สถาที่เก็บน้ำมันเชื้อเพลิง ประกาศ ณ วันที่ 30 มกราคม 2551” โดยมีเนื้อหาสำคัญเกี่ยวกับเจ้าประสิทธิภาพในการดับเพลิงดังนี้
“สถานที่มีการเก็บน้ำมันเชื้อเพลิงทุกชนิดจะต้องจัดให้มีเครื่องดับเพลิงชนิดผงเคมีแห้งขนาดบรรจุไม่น้อยกว่า 6.80 กิโลกัรม พร้อมกับมีความสามารถในการดับเพลิงไม่น้อยกว่า 3A 40B ตามมาตรฐานระบบป้องกันอัคคีภัยของวิศวกรรมสถาน”
คำถามที่เกิดขึ้น ?เราจะรู้ได้อย่างไรว่าถังดับเพลิงที่มีอยู่นั้นมีประสิทธิภาพในการดับเพลิงสูง
การดู Fire rating ของถังดับเพลิงส่วนใหญ่จะติดอยู่ที่ตัวถังดับเพลิง ขึ้นอยู่แต่ละบริษัทว่าจะอยู่ในตำแหน่งใดถังดับเพลิงทุกถัง ทุกแบบจะมีแรงดันในการใช้งานของถังตามแต่ประเภทของการดับเพลิง โดยถังดับเพลิงชนิดผงเคมีแห้งนั้น จะมีแรงดันใช้งานอยู่ที่ 195 psi โดยให้สังเกตที่เกจ์วัดความดัน ซึ่งตามมาตรฐานถังทุกใบที่มีการใช้งานที่มีแรงดันนั้น ตัวถังทุกใบจะต้องผ่านการทดสอบถังตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม มอก. 332-1994 เราพูดถึงประสิทธิภาพของอุปกรณ์มาก็มากแล้ว ก็จะขอกล่าวถึงเรื่องสำคัญอีกหนึ่งเรื่องที่มีความสำคัญไม่น้อยไปกว่ากันก็คือวิธีการใช้งาน โดยมีหลักการใช้ง่ายๆ อยู่ 4 ขั้นตอนคือ
1. ดึง = ดึงสลักออก
2. ปลด = ปลดสายฉีด
3. กด = กดเพื่อทดสอบ/ใช้งาน
4. ส่าย = ส่ายข้อมือ
สิ่งสำคัญที่สุดในการเข้าดับเพลิงด้วยถังดับเพลิงผงเคมีแห้งนั้น ต้องเข้าดับเพลิงเหนือลมทุกครั้ง เป็นอย่างไรกันบ้างครับกับความรู้เกี่ยวกับอุปกรณ์ดับเพลิงขั้นต้นที่เราเรียกว่า “ถังดับเพลิงผงเคมีแห้ง” ถ้าเรามีอุปกรณ์ที่มีประสิทธิภาพควบคู่ไปกับวิธีการใช้งานที่ถูกต้อง เชื่อมั่นได้เลยครับว่าความสูญเสียจากอัคคีภัยจะถูกขจัดได้อย่างง่ายดายแน่นอน
